درباره رم کامپیوتر بدانید ؟
نیکان دیاله آبادیمارس 1, 20200
رم کامپیوتر چیست ، اولین و مهمترین گام در انتخاب رم مناسب برای سیستم کامپیوتر این است که بدانیم رم کامپیوتر چیست و چگونه عمل می‌کند. سیستم‌های کامپیوتر از اجزا و قسمت‌های متعددی تشکیل شده‌اند که این اجزا در کنار هم میزان عملکرد یک سیستم کامپیوتری را مشخص می‌کنند. با این حال برخی از این اجزا و قطعات از اهمیت بیشتری برخوردار هستند به طوری که انتخاب نادرست یکی از آن‌ها ممکن است بر قدرت و سرعت کامپیوتر تأثیر منفی قابل توجهی داشته باشد. یکی از مهمترین این قطعات رم کامپیوتر و لپ تاپ می‌باشد که نقش بسزایی در سرعت پردازش و دسترسی به دادهها و اطلاعات سیستم‌های کامپیوتری دارد. در این مقاله قصد داریم با این قطعه کوچک اما مهم کامپیوتر آشنا شده و به بررسی ویژگی‌ها و معرفی انواع آن بپردازیم و درباره نحوه کار و تأثیر آن بر عملکرد کامپیوتر مطالبی را مطرح نماییم.
اهمیت رم کامپیوتر چیست ؟
رم یا حافظه دسترسی تصادفی نه تنها برای کامپیوترها، بلکه برای لپ‌تاپ‌ها، گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها و کنسول‌های بازی یکی از مهمترین اجزا می‌باشد. بدون آن انجام هر کاری بر روی هر سیستمی به کندترین شکل ممکن صورت می‌پذیرد. حتی نداشتن رم به میزان کافی بر روی هر سیستمی باعث می‌شود که اجرای بازی‌ها یا برنامه‌ها بسار کند و خسته کننده باشد.
این مساله در کامپیوترها به دلیل حجم بالای فعالیت سیستم و سنگین‌تر بودن پردازش‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار است و انتخاب بک رم مناسب می‌تواند عملکرد خوب کامپیوتر در پردازش‌های مختلف را برای کاربران تضمین نماید از این رو انتخاب آن از اصلی‌ترین مراحل جمع کردن کامپیوتر می‌باشد.
آشنایی با رم کامپیوتر :
قبل از اینکه بدانیم رم کامپیوتر چیست بهتر است با معنای لغوی آن اشنا شویم. کلمه RAM مخفف عبارت Random Access Memory می‌باشد که در لغت به معنای حافظه دسترسی تصادفی است. در واقع رم یک نوع حافظه کامپیوتر بسیار سریع است که به صورت موقت تمام اطلاعاتی که کامپیوتر در حال حاضر یا در آینده نزدیک به آن نیاز دارد را در خود ذخیره می‌کند.
رم کامپیوتر محلی است که کامپیوتر شما هرگونه داده و اطلاعاتی را که فکر می‌کند به زودی به آن نیاز دارد را در آن ذخیره می‌کند تا در صورت نیاز به سرعت به آن دسترسی داشته باشد. در حقیقت رم کامپیوتر درست نقطه مقابل حافظه ذخیره‌سازی (هارد) سیستم، که در آن می‌توان اطلاعات را برای مدت طولانی‌تری ذخیره کرد، می‌باشد.
حافظه کوتاه مدت :
شاید بهترین توضیح برای درک اینکه رم کامپیوتر چیست این جمله باشد؛ رم حافظه کوتاه مدت سیستم شماست. رم حافظه‌ای است که مدام در حال یادگیری چیزهای جدید است و می‌تواند تمامی اطلاعات مربوط به مرورگر وب شما و ابزار ویرایش تصاویری که استفاده می‌کنید یا بازی‌هایی که در حال انجام آن هستید را بارگذاری کند تا شما بتوانید به سرعت به آن‌ها دسترسی یابید.
در نتیجه لازم نیست که برای بازکردن یک صفحه جدید در مرورگر خود یا شلیک به یک دشمن جدید در بازی خود به عمق هارد خود رفته و اطلاعات لازم را بیابید. هاردها هر چقدر هم که سریع باشند باز هم از رم‌ها کندتر هستند. اطلاعات و داده‌هایی که در رم کامپیوتر ذخیره می‌شوند در هر جایی با سرعت یکسان قایل دسترسی و خواندن هستند و ار آنجایی که از طریق سوکت به سیستم متصل هستند تأخیرهای ناشی از کابل در آن دیده نمی‌شود.
رم کامپیوتر به گونه‌ای طراحی نشده است که برای مدت طولانی بر روی کاری متمرکز بماند و همیشه و به صورت لحظه‌ای آماده اجرای وظیفه بعدی است. رم کامپیوتر به محض قطع توان الکتریکی هرچه که آموخته است را فراموش می‌کند از این رو به اصطلاح به آن بی‌ثبات می‌گویند. یعنی پس از خاموش شدن سیستم و قطع جران برق تمام اطلاعات ذخیره شده در رم پاک می‌شود. از این رو رم کامپیوتر به دلیل موقت بودن حافظه برای اجرای وظایفی که نیاز به سرعت دارند مناسب است و برای ذخیره طولانی‌تر اطلاعات به یک حافظه ذخیره‌سازی (هارد) احتیاج است تا بعد از خاموش شدن سیستم تمام اطلاعات ما از بین نرود.
انواع مختلف رم کامپیوتر :
رم کامپیوتر در واقع یک نوع حافظه است بنابراین دارای انواع مختلفی می‌باشد پس لازم است برای اینکه بدانیم رم کامپیوتر چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است با انواع آن آشنا شویم. در واقع وقتی افراد در مورد رم صحبت می‌کنند منظور آن‌ها (DRAM (Dynamic Random Access Memory یا حافظه دسترسی تصادفی پویا، یا به صورت دقیق‌تر در سیستم‌های امروزی (SDRAM (Synchronous Dynamic Random Access Memory یا حافظه دسترسی تصادفی همزمان پویا می‌باشد. رم‌های کامپیوتر از نظر نوع اصلی در دو دسته جای می‌گیرند که به شرح ذیل می‌باشند :
- (SRAM (Static RAM
- (DRAM (Dynamic RAM
دسته رم‌های کامپیوتر DRAM خود دارای سه دسته‌بندی مختلف هستند که به شرح ذیل می‌باشند :
- (SDRAM (Synchronous Dynamic RAM
- (SDR SDRAM (Single Data Rate Synchronous Dynamic RAM
- (DDR SDRAM (Double Data Rate Synchronous Dynamic RAM
(SRAM (Static RAM :
این نوع رم‌ها که جزو دسته اصلی می‌باشند برای فعالیت نیاز به جریان برق ثابت دارند. این نوع رم برای یادآوری داده‌های ذخیره شده نیاز به تازه‌سازی (Refresh) ندارد که به همین خاطر پیشوند Static را گرفته است.
از مزایای استفاده از این نوع رم می‌تون به مصرف برق کمتر و دسترسی سریع‌تر به دادهها و اطلاعات اشاره کرد. اما این نوع از رم‌ها از ظرفیت حافظه کمتری برخوردار هستند و هزینه تولید بالایی نیز دارند به همین دلیل تنها در موارد زیر بکار گرفته می‌شوند
- CPU Cache – حافظه کش پردازنده مرکزی
- حافظه کش هارد دیسک
- مبدل‌های دیجیتال به آنالوگ در کارت‌های گرافیک
(DRAM (Dynamic RAM :
نحوه عملکرد این نوع از رم‌ها به این شکل است که نیاز به Refresh شدن دوره‌ای دارند. در این نوع رم‌ها خازن مربوط به ذخیره اطلاعات به تدریج انرژی را تخلیه می‌کند به همین منظور این نوع از رم‌ها پویا نامیده می‌شوند.
مزایای استفاده از این نوع رم‌های هزینه تولید کمتر و برخورداری از ظرفیت حافظه بیشتر می‌باشد. بنابراین مصرف انرژی در این نوع رم بیشتر و دسترسی به اطلاعات نیز نسبت به رم‌های Static کندتر می‌باشد. بنابراین از DRAM در موارد زیر بکار گرفته می‌شود :
- حافظه‌های سیستم
- حافظه‌های کارت گرافیک
(SDRAM (Synchronous Dynamic RAM :
SDRAM یکی از زیرشاخه‌های DRAM می‌باشد که عملکرد آن با پردازش CPU همگام می‌شود به این معنی که قبل از واکنش دادن به اطلاعات ورودی منتظر سیگنال پردازش CPU می‌ماند (بر خلاف DRAM). مزیت این نوع عملکرد این است که CPU می‌تواند دستورالعمل‌های دارای هم‌پوشانی را به صورت موازی و همزمان پردازش کند. به این معنی که CPU قادر است دستورالعمل جدیدی را قبل از پایان یافتن قبلی بخواند و پردازش کند.
اگر چه این قابلیت تأثیری در زمان لازم برای پردازش دستورالعمل‌ها ندارد اما این امکان را فراهم می‌کند که دستورالعمل‌های بیشتری به صورت همزمان پردازش و انجام شوند. به هیمن دلیل این نوع رم‌ها نسبت به DRAM بیشتر کاربرد داشته و مورد استقبال قرار گرفته‌اند.
(SDR SDRAM (Single Data Rate Synchronous Dynamic RAM :
این نوع رم‌ها تنها از نظر نام نسبت به رم‌های SDRAM توسعه یافته‌اند چون از نظر عملکرد کاملا یکسان و مشابه هستند. اما از لحاظ نام این دسته نیز با همان نام SDRAM شناخته می‌شوند. این نوع از رم‌ها قادرند که یک دستورالعمل خواندن و نوشتن را در هر سیکل پردازشی (Clock) پردازش نمایند.
(DDR SDRAM (Double Data Rate Synchronous Dynamic RAM :
در مرحله آخر اینکه بداینم رم کامپیوتر چیست و انواع آن کدامند به جدیدترین نسل رم‌ها یعنی DDR SDRAM می‌رسیم. این نوع رم‌ها کاملا مانند SDRRAM یا SDRAM عمل می‌کنند اما دو برابر سریع‌تر. به این معنی که قادر به پردازش دو دستورالعمل خواندن و نوشتن در هر سیکل پردازشی (Clock) هستند.
این نوع رم‌ها با اینکه از نظر عملکرد مشابه SDR RAM هستند اما تفاوت‌هایی نیز دارند. اولین تفاوت بهره بردن از 184 پین جهت اتصاب به مادربرد می‌باشد. تفاوت بعدی کارکرد با ولتاژ پایین‌تر (2.5 ولت) نسبت به نسل قبلی خود می‌باشد. DDR SDRAM نسل اول این نوع رم‌ها می‌باشند. آخرین و به‌روزترین نسل این نوع رم‌ها DDR5 می‌باشند که تولید و به بازار عرضه شده‌اند.
با عرضه و تولید نسل‌های جدید این نوع رم‌ها شاهد تفاوت‌ها و بهبودهایی نسبت به نسل قبلی هستیم که می‌توان به کاهش توان مصرفی (2.5 ولت در نسل اول و در حدود 1 ولت در نسل پنجم) افزایش تعداد پین‌های اتصال به مادربرد (184 پین در نسل اول و 288 پین در نسل پنجم) و همچنین افزایش فرکانس هسته پردازشی اشاره کرد.
چند نکته مهم و کلیدی درباره رم کامپیوتر :
حال که دریافتیم رم کامپیوتر چیست و انواع آن کدامند به ذکر چند نکته می‌پردازیم. مهمترین نکته در هنگام خرید رم کامپیوتر این است که چه مقدار ظرفیت حافظه دارد. برای اجرای سیستم عامل کامپیوتر یا لپ‌تاپ شما به حداقل مقدار رم نیاز دارید و بسیاری از بازی‌ها و برنامه‌ها نیز برای جرای حداقل ظرفیت رم را نیاز دارند. این حداق نیاز معمولا به صورت گیگابایت بیان می‌شوند که میزانی بین 1 گیگابایت تا 8 گیگابایت است. داشتن رم کامپیوتر یا ظرفیت بیش از حداقل ذکر شده مهم است، از این رو که بعید به نظر می‌رسد فقط یک بار برنامه مورد نظر را اجرا کنید ، اما در عین حال داشتن ظرفیت رم بالاتر لزوماً باعث نمی‌شود سیستم شما سریع‌تر شود.
تنها عامل تأثیرگذار رم کامپیوتر به ظرفیت آن محدود نمی‌شود بلکه پهنای باند رم نیز نقش اساسی دارد. ظرفیت بیشتر تنها توانایی رم شما را در چند وظیفه بودن افزایش می‌دهد در حالی که پهنای باند بیشتر باعث می‌شود سرعت سیستم شما در اجرای برنامه‌ها و بازی‌های مختلف به شکل چشمگیری افزایش پیدا کند.
همانطور که اشاره شد رم کامپیوتر یکی از مهمترین سخت‌افزار کامپیوتر می‌باشد که نقش بسیار مهمی در افزایش سرعت و توان عملکرد کامپیوتر شما دارد. اما خرید یک رم با ظرفیت حافظه زیاد به معنی افزایش سرعت کامپیوتر شما نیست و فاکتورهایی مانند زمان تاخیر، تعداد کانال‌ها، پهنای باند یا فرکانس پردازشی از دیگر عوامل مهم و تأثیرگذار در انتخاب رم کامپیوتر مناسب برای سیستم جهت افزایش سرعت و بهبود عملکرد آن می‌باشد.
